Zihinsel Yetersizlik (Mental Retardasyon)

Geçerliliği olan zeka testlerinden 70 puanın altında IQ skoru almak, günlük işlevlerinini ve sosyal ilişkilerini sürdürmede yaşında beklenenden geride olmak ve sorumluluk almada zorlanmak “zeka gerliği” olarak tanımlanır. Hafif, orta, ağır ve çok ağır zeka gerilikleri gözlenebilir. En yağın olanı hafif derecede zeka geriliğidir. Hafif derecede geri olanlar, ilave sorunları yok ise özel eğitim desteği ile kaynaştırma öğrencisi olabilir ve az bir destek ile yaşamlarını sürdürebilirler. Hafif ve orta derecede geri olanlar, dikkat ve öğrenme güçlükleri yok ise genellikle okuma ve yazma öğrenebilirler. Zeka geriliğinin bir çok nedeni olabilir. Genetik hastalıklar, kromozomal bozukluklar, akraba evlilikleri, doğum travmaları, erken dönem enfeksiyonlar en yaygın nedenler arasındadır. Fenilketonüri, doğumda topuktan alınan kan tahlili ile tanılanabilen ve fenil alaninden eksik beslenme ile önlenebilen bir zeka geriliği nedenidir. Hipotirodi; kanda tiroid hormonu eksikliğinin
saptanması ile erken dönemde tanılanabilen bir başka önlenebilir zeka geriliği nedenidir. Tedavisinde tiroid hormonu takviyesi gerekir. Frajil X, kız çocukların taşıyıcı erkek çocukların hasta olduğu en yaygın zeka geriliği nedenidir. Özel bir yüz yapıları olur. Bu çocuklarda zeka geriliğine otistk bulgular da eşlik edebilir.

Zeka geriliğinin önlenmesi ve erken tanısı önemlidir. Mümkün en erken zamanda özel eğitime başlanmalı, dikkat sorunları ve davranış problemleri varsa ilaç tedavisi eklenmeli ve yakın takip edilmelidir. Ailenin psikoeğitimi ve desteklenmesi de gereklidir. Özel eğitim, her çocuk için ihtiyacına göre farklı planlanmalıdır.